LOTTE’S BLIKVANGER #126

Melanie Gilligan
The common sense, fase 1

LOTTE’S BLIKVANGER #126

Week 47

November 2014

Dit is de honderd en zesentwintigste column van Lotte’s blikvanger.

Een wekelijkse beschouwing over een kunstwerk dat mijn blik ving.

Melanie Gilligan

'The common sense', Fase 1

‘Do you want me to tune in with you?’

Voor het eerst hebben deze drie kunstinstellingen samengewerkt om één werk van één kunstenaar te realiseren. Het eerste deel is afgelopen week geopend bij CASCO in Utrecht. Het vervolg zal te zien zijn in De Hallen in Haarlem en eind januari zal er een opening zijn in De Apple Arts Centre in Amsterdam. De exposities zullen overlappen, en er zal een tourbus geregeld worden wanneer de laatste opening in de Apple plaats vind zodat je de drie delen op een dag kunt zien. 

De opnames voor ‘The common sense’ vonden plaats in Amsterdam, Utrecht en  Toronto. Voor dit werk heeft Melanie Gilligan de vorm van een soapserie gekozen en een sciencefiction-achtig genre. We zien de toekomst. Er is een ‘Patch’ ontwikkeld, een soort prothese, die je in je gehemelte plakt, die ervoor zorgt dat je andermans lichamelijke ervaringen en gevoelens ongefilterd kunt beleven.

       

Melanie Gilligan
The common sense, fase 1

In de expositieruimte op zolder bij CASCO staat een opstelling met vijf flatscreen tv-schermen. Vier rechtop en de vijfde in het midden met het scherm naar boven. Als ik de koptelefoon opzet hoor ik eerst niks. Het moment dat ik één van de tv-schermen nader maak ik blijkbaar contact en krijg ik het geluid dat bij de beelden hoort. De schermen tonen de eerste vijf afleveringen van de miniserie.

Als ik mijn smartphone tevoorschijn haal om een foto te maken, stokt het geluid. Blijkbaar interfereren de apparaten met elkaar. Ik loop van het ene scherm terug naar de andere, kijk naar flarden van de afleveringen. 

Het verhaal laat de invloed zien van de gevolgen die er zouden kunnen ontstaan als we gewend raken om te communiceren via techniek en niet meer elkaar te ontmoeten. Maar wat gebeurt er dan als het systeem opeens zou wegvallen? Gilligan stelt meerdere vragen met haar werk over onze samenleving die steeds meer beïnvloed wordt door technologie die steeds meer grip krijgt op onze geest, lichaam en relaties en hoe we omgaan met het kapitalistisch systeem.

Een fragment uit de vierde aflevering. Twee vrouwen zitten aan tafel. 

‘No breakfast for you?’

‘No breakfast for me.’

‘Do you want me to tune in with you?'

‘Yes.’

Ze hoeven hun gevoelens niet meer te vertalen, niet meer uit te leggen, maar enkel via de 'Patch' in te loggen bij de ander om zijn of haar gevoelens te ervaren. Maar ik mis de stap die zo belangrijk is; de eigen interpretatie van emoties. 

In het werk van Melanie Gilligan wordt een verontrustende, sombere dystopisch toekomst beeld geschept. Ze maakt geraffineerd gebruikt van de beeldtaal van televisieseries.

           

Melanie Gilligan
The common sense, fase 1

Ik vraag me af of haar voorspelling in de buurt zouden komen van de mijne. Hoe zou het zijn als we door middel van een prothese elkaars gevoelens zouden kunnen ervaren zonder filter? Het lijkt me werkelijk een nachtmerrie. Nu kun je proberen elkaar te begrijpen en echt dichtbij elkaar te komen. 

Wat betekent intiem zijn dan nog? Hoe verandert de inhoud van dit begrip? Ik ben vol met de emoties van mezelf. Ik kan me inleven, ik kan medelijden, maar wat als ik tijdelijk word overgenomen door de emoties van de ander. Wat als je baas tegen je schreeuwt, maar dat je zijn woede dan ook echt voelt in je eigen lijf.

Of is dit eigenlijk niet echt een ver van ons bed show? Kunnen we de pijn ervaren van iets dat we zelf nooit hebben meegemaakt? Creëert dit empathie? Is het niet nu al gewoon zo met ons menselijke lijf dat als we naar de ander kijken in pijn, geluk of geilheid dat het ons beïnvloed hoe we ons voelen. Het is interessant te zien waar we techniek wel en niet voor moeten inzetten en of we ons niet teveel laten beïnvloeden enkel ter behoefte van het systeem.

In de vervolg afleveringen van ‘The common sense’ die vertoont zullen worden in Haarlem en Amsterdam, splits een groep zich af van de ‘Patch’ en komt in verzet tegen de uitbuiting die de technologie veroorzaakt en parallel daaraan loopt het verhaal hoe de samenleving zich weer normaliseert als de ‘Patch’ weer werkt.

Volgens mij zijn emoties universeel. Als ik iets zou voelen door middel van een prothese dan denk ik eerlijk gezegd niet dat het anders zal zijn dan nu. Waar begin ik en waar eindig jij? Het gaat uiteindelijk om de chemie die er tussen ons in is en de interpretatie van deze emoties.

Melanie Gilligan 

The Common Sence, Fase 1 

 t/m 25 januari 2015

Casco in Utrecht

Fase 2A

13 december t/m 1 maart 2015 

De Hallen in Haarlem

Fase 2B 

23 januari t/m 29 maart 2015

De Appel arts centre in Amsterdam 

-Lotte van Geijn