LOTTE’S BLIKVANGER #88
 |
| Kunst Academie Selfie 2006 |
Week 9
Februari 2014
Dit is de achtentachtigste column van Lotte’s blikvanger.
Een wekelijkse beschouwing over een (kunst)werk dat mijn
blik ving.
Het zelfportret
De maand maart is Fotografie Maand, lees ik op de site van
het programma Avro’s Kunstuur. De
aflevering van aanstaande 9 Maart zal volledig over fotografie gaan. Ook de programma’s
Close Up en OpiumTV houden zich deze maand vooral bezig met fotografie.
Op de site van Mister Motley, een kunstblad dat ik
persoonlijk meestal niet erg interessant vind, vind ik het statement van kunstenaar
Jan Hoek.
10 DINGEN DIE JE MOET
WETEN ALS JE NAAR EEN KUNSTACADEMIE GAAT
-25 Feb 2014
Een hilarisch lijstje van tien punten die uitstekend
samenvatten wat je kunt verwachten als je naar een kunstacademie gaat. Nummer
acht licht ik hierbij eruit.
8. De eerste paar
jaar ga je waarschijnlijk veel werk maken met jezelf in de hoofdrol. Jezelf
gephotoshopt terwijl je met jezelf zoent. Foto's van jezelf waarin je een
interactie met de omgeving aangaat. Een filmpje met je gezicht terwijl het
vertelt over jeugdtrauma's of klaarkomt of probeert te huilen of zo lang
mogelijk probeert niet te knipperen terwijl er pakken vla overheen worden
gegoten. Oordeel niet te hard over de hoeveelheden narcistische kunst die je
voor je kiezen krijgt de eerste jaren, het is een fase, de meeste houden er aan
het einde van hun academietijd weer mee op.
– Jan Hoek
Ik lach me rot, zo herkenbaar. Ik herinner me nog levendig
het werk van een medestudent die langzaam een glas melk over zijn hoofd liet
stromen en quasi sensueel erbij probeerde te blijven kijken. Ook ik heb een map
in mijn bestanden genaamd Portret,
waarin ik een serie van selfies heb ongeslagen uit mijn eerste jaren op de
kunstacademie. Niet voor niets is het woord ‘Selfie’ gekozen tot het woord van
2013.
‘Een selfie is een
gefotografeerd zelfportret, meestal gemaakt met een digitale camera, een
smartphone of webcam.’
 |
| Obama's selfie |
En ik ben het dan ook eens met Hoek dat we niet te hard
hoeven te oordelen over de hoeveelheid narcistische kunst, foto’s die we maken
in het begin van onze carrière. Dat de meeste er na hun academietijd weer mee
ophouden is volgens mij niet waar. Eigenlijk spreken we hier niet enkel over
kunstenaars, want zelfportretten maken we bijna allemaal dagelijks, wekelijks
of maandelijks en we delen ze naar hartenlust op onze facebookpagina’s en instagram-sites. Zelfs president Obama kon het niet laten tijden de
herdenkingsdienst van Mandela even de camera op zichzelf te richten.
Tegenwoordig
is iedereen fotograaf. En daarom post de Avro ook dit op hun site van Kunstuur:
Fotografen opgelet! De
AVRO is op zoek naar het mooiste, leukste, beste, meest bijzondere zelfportret.
Dus zet de zelfontspanner aan en maak een artistieke selfie!
Of je nu professioneel
fotograaf bent of af en toe voor de lol een plaatje schiet, analoog of digitaal
fotografeert, met een telelens werkt of liever je telefoon gebruikt: iedereen
kan mee doen. Upload je foto uiterlijk zondag 16 maart op kunst.avro.nl.
Het winnende portret zal gekozen worden door Dana Lixenberg
en Robin de Puy op 29 maart. En zal gepubliceerd worden in Pf- Magazine.
Terug naar het zelfportret en de narcistische periode die we
tijdelijk doorlopen, maar die we ergens nog dagelijks in ons mee dragen.
Wat is een narcist precies?
 |
| Narcissus |
Narcisme is een vorm van gedrag dat gekenmerkt wordt door de
obsessie met de persoon zelf, egoïsme, dominantie, ambitie en gebrek aan
inlevingsvermogen. Sigmund Freud was de eeste die de term gebruikte. Hij
noemde het verschijnsel naar de figuur Narcissus uit de Griekse Mythologie.
Narcissus wijst in het verhaal alle romantische avances af en als straf werd
hij verliefd op zijn spiegelbeeld.
De narcist heeft teveel eigenliefde,
gebruikt anderen om aan zijn trekken te komen en wil vooral zelf bemindt worden
in plaats van te beminnen.
Toch bestaat er zoiets als het narcistisch paradox.
Vaak straalt een narcist zelfvertrouwen uit, maar hebben onbewust vaak juist
last van te weinig gevoel van zelfwaarde en compenseren dit door zich als beter
of belangrijker te beschouwen.
En pas als ik dit lees over de
narcist besef ik dat het geen personen zijn waar je een (liefdes)relatie mee
moet willen beginnen:
Een
narcist probeert zijn instabiele psychische basis niet te voelen door zich op
te blazen. Hierdoor neemt hij veel meer ruimte in dan mensen normaal gesproken
nodig hebben. Een narcist heeft hier echter geen last van omdat hij op een
eenrichtingsweg leeft. Andere mensen moeten hem dienen of voor hem
applaudiseren. Zo niet, dan stoot hij ze af.
De meeste mensen zijn echter geen
narcisten. Ook niet als je de camera af en toe op jezelf richt. Het zelfportret
is vooral een vorm om tot reflectie te komen. Om even stil te staan en te zien
waar in de tijd je staat. Hoe we ons presenteren en het eigen lijf is altijd
aanwezig en dat is soms verdomt handig.
.jpg) |
| Dana Lixenberg |
Dana Lixenberg is een Nederlandse
fotografe die woont en werk in New York. Ze studeerde aan de Gerrit Rietveld
Academie en de London College of Printing. In haar werk creëert ze
tegenstellingen en portretteert ze mensen in hun puurste vorm. Mensen uit alle
lagen van de bevolking. Ik ga opzoek naar een zelfportret. Ik vind een mooi
portret van haar, maar volgens mij heeft ze het niet zelf gemaakt.
Is dat de enigste regel die we echt
kunnen vastleggen bij de vraag; Wat is een zelfportret? Dat je zelf op de knop
hebt gedrukt? Nee, want ook een portret via de zelfontspanner is een
zelfportret, als je de camera zelf op jezelf richt. Maar ook een stilleven van
mijn intiemste spullen zou ik een zelfportret kunnen noemen.
Op de site Kunstuur kun je de
zelfportretten downloaden, helaas duurt dit een eindeloos om ze te laden,
jammer. Op alle foto’s zie je letterlijk mensen, erbij staan kleine stukjes
tekst over de portretten, ook jammer, heb beïnvloed je kijken enorm. Niet
iedere fotograaf is ook een goede schrijver.
 |
| Robin de Puy |
Robin de Puy is het andere jury lid,
als ik haar facebook-pagina open zie ik een portretfoto van een vrouw. Robin is
ook een vrouwennaam. Het is een zelfportret. Robin de Puy Zelfportret voor V /
Volkskrant (29 januari 2014). Ze studeerde in 2009 af aan de fotoacademie in
Rotterdam. Recent won ze de National Portrait Prize, wat haar een geschikt
jurylid maakt, lijkt mij.
Voor deze blikvanger had ik me
eigenlijk voorgenomen een zelfportret te maken om in te sturen, en hier te
posten in plaats van mijn wekelijkse beschouwing. Tot ik me realiseerde dat
mijn selfie, mijn blikvanger –zelfportret, mijn facebook-foto, mijn foto op
mijn visite kaartjes, het enigste portret is waar ik zelf naar kan kijken
zonder me te generen. Het is het beeld dat door de tijd het icoon van mijn
werk, van mijn blikvanger is geworden.
Lotte's Blikvanger
Of ik hem instuur, ik denk er nog
even over na. Maar ik raad het ieder van jullie aan om mee te doen, tot en met
16 maart kun je je zelfportret insturen en kun je het als een goed excuus
gebruiken om de camera op jezelf te richten. Het is namelijk altijd een
zinvolle vraag, wie ben ik eigenlijk vandaag?
-Lotte van Geijn
Geen opmerkingen:
Een reactie posten