LOTTE’S BLIKVANGER #81

LOTTE’S BLIKVANGER #81

Week 2

Januari 2014

Dit is de eenentachtigste column van Lotte’s blikvanger.

Een wekelijkse beschouwing over een (kunst)werk dat mijn blik ving.

HAPPENING

TOKYO 1961

In het FOAM, Foto Museum Amsterdam, is een grote overzichtstentoonstelling van de fotograaf William Klein (1928). Het gehele museum is in het teken van zijn oeuvre. Normaal gesproken zijn er altijd een drie- viertal kleinere tentoonstellingen tegelijk, maar nu zijn alle zalen aan zijn werk gewijd.

De expositie geeft de ruimte aan een groot fotograaf en van de ene zaal in de andere kom je terecht in het volgende hoofdstuk van zijn leven. New York zwart-wit foto’s eind jaren ’50, Moskou begin jaren ’60, in de smalle boven gallerij een pracht serie zwart-wit foto’s met vooral veel mensen en het straat leven van Rome.

 Zijn hoofd is    

 schaduw      

geworden.

Het volgende hoofdstuk is in Tokyo. 1961. 

Een indrukwekkende foto is opgeblazen tot wandvullend formaat. Een smalle straat met aan weerzijde huizen. Rechts in een deuropening staat een man verkleedt als vrouw. Links staat een man met zijn rechterhand opgeheven, zijn bovenlichaam is ontbloot. Hij draag een zwarte muts of kous over zijn hoofd. Het geeft een angstenjagend gevoel.. Achter hem kruipt een man, ook met ontbloot bovenlijf over de grond. Voor hem is een plas te zien waarin de takken van een boom gereflecteerd worden. Er staan meerdere mensen in de steeg, toeschouwers, toevallige passanten. Een meisje lacht ongemakkijk, twee mannen met bril kijken verbaast om. Links kijkt een man vanuit zijn appartement op de eerste verdieping vanuit zijn raam erop neer.

Gefascineerd kijk ik een tijd naar het straattafereel. Pas nu ik dit schrijf besef ik me dat William Klein daar heeft gestaan om de foto te nemen. Zijn aanwezigheid is niet af te leiden uit de foto, doordat de mannen met ontbloot bovenlijf de aandacht van de passanten lijken op te eisen, en niet de fotograaf of zijn camera.

Er recht tegenover hangt aan de muur, muren die voornamelijk donder tot bijna zwart geschilderd zijn, een kleine serie zwart-wit foto’s van dezelfde gebeurtenis in deze straat. Maar ook in andere straten met dezelfde hoofdrolspelers. Een foto waar in het midden op een fiets de man als vrouw verkleedt te zien is, ze lijkt je doordringend aan te kijken. Links en rechts van hem/haar zijn de mannen te zien. Nu houden ze (protest?)borden omhoog met Japanse tekens. Onmogelijk om de inhoud ervan te begrijpen. Achter hun is een kleine menigte te zien die ze lijkt te volgen door de smalle straat.

Op het bordje staat:

Street Happening 

Kasuo Ohno

Tokyo 1961

In de voorkamer van het FOAM is meer de modefotografie te zien. Op de eerste verdieping beland je in modewereld van Parijs.

Tot ik opeens voor een vrij recent werk sta uit 2003. Weer is het werk wandvullend afgedrukt. Boven elkaar is tweemaal de contactafdruk te zien van de 'Dance Happening'-foto die ik op de benedenverdieping net zo intens heb bekeken. Om de enorm opgeblazen twee contactsheets heeft hij met gele verf een lijst geschilderd. Er doorheen met ferme kwast streken een rood kruis. Links onderin is een kleine cirkel met dit zelfde rode kruis te zien. In deze latere periode laat William Klein eerder werk terug komen in meer collageachtige werken. Hier komt zijn beginselen terug en lijkt de cirkel rond. Hij is ooit zijn carriere begonnen als schilder en heeft onder andere een tijd les gehad van de franse schilder Ferdand Léger.

Dance Happening Tokyo

Orginal print; 1961

Painted contactprint: 2003

Street Happening
Kasuo OhnoTokyo
1961

Street Happening
Kasuo OhnoTokyo
1961

 Dance Happening Tokyo
Orginal print; 1961
Painted contactprint: 2003

Kazuo Ohno was een beroemde Japanse danser (1906-2010). Hij was een van de ontwikkelaars van de dansvorm Butoh, een expressieve dansvorm met langzame bewegingen. Hij had in de jaren zestig zijn eigen dansschool in Tokyo, maar dansde ook in meerdere films en maakte verschillende dansvoorstellingen. In 1977 ging zijn solostuk 'La Argentina Sho' in primiere en dit wordt nog steeds beschouwd als een Butoh-klassieker. Met deze voorstelling brak hij door in het Westen en speelde onder andere in Parijs, New York en London.

Kazuo Ohno
1986

Over de Dance Happening in Tokyo 1961 zegt William Klein zelf dat het een interpertatie was op het boek 'Notre dame des fleurs' van de franse schrijver Jean Genet. Hij vertelt dat hij een ster was in die tijd in Japan en de butohdansers hem hadden gevraagd hen te fotograferen. Het was zijn eigen idee om de straat op te gaan. 

‘It was the first happening in Tokyo.’

-Lotte van Geijn