LOTTE’S BLIKVANGER #78

LOTTE’S BLIKVANGER #78

Fedja van Huet

Week 49

December 2013

Dit is de achtenzeventigste column van Lotte’s blikvanger.

Een wekelijkse beschouwing over een (kunst)werk dat mijn blik ving.

in innovatie, niet in nostalgie

Als ik de deur achter me dicht ontglipt me een boer. Ik proef het meegekomen maagzuur alsof ik van onderen vol in een citroen hap. Geen goed teken. Mijn maag vertelt mij overduidelijk dat dit niet de ontmoeting was waar ik op had gehoopt, in tegendeel. De kortste weg naar buiten ajb, lijkt mijn lichaam te zeggen. Liefde gaat doooor de maag. Het tegendeel is niet ondenkbaar. De sterke hunk die mij over zijn schouder gooit en de drempel over draagt laat helaas nog even op zich wachten.

Ik probeer het zuur te bestrijden met een lichte maaltijd van spinazie,venkel en kikkererwten met lauwe kamille thee en yoghurt. Ik schaar me achter mijn computer en kijk naar de aflevering van DWDD university

met een gastcollege van topkok Robert Kanenborg. In de grote studio staan twee levende koeien op wat stro. De Koe is het lijdend voorwerp van de lezing. De zogenaamde dubbelkoeien, waar Robert voor lijkt te pleiten. Zes jaar melkkoe in plaats van acht en dan naar de slacht voor het vlees. Links staat slager Johan een koe zorgvuldig in alle onderdelen te ontleden. Er hangt een karkas van koe achter hem. Kranenborg vertrouwd ook het biologisch gelabelde vlees van de supermarkt niet, terug naar de slager die weet waar het vlees vandaan komt. De hele avond is met een sausje van nostalgie overgoten. Het klinkt me allemaal niet erg realistisch in de oren.

Eerlijkerwijs komt het slachtproces van dichtbij in beeld gebracht langs. Eerst verblijft de koe drie dagen bij de slachter op stal, met zijn tweeën, koeien zijn kudde dieren, om ze rustig te krijgen en het adrenaline uit het vlees te houden. Kranenborg verteld als kok ben je 48uur tot na de maaltijd verantwoordelijk voor je gast. En dat de stress van het dier overgaat in het vlees en vervolgens in de consument die het eet. Het klinkt me misschien iets wat te zweverig. Terug naar de slachter. Met twee koeien naar een kleine witte ruimte. Baf een electroshot haalt het gigantische beest in een keer onderuit. Het doet me meer dan ik had verwacht. Daarna is het weer hoogst interessant. Het levende dier is opeens materie.

Associaties kun je niet tegengaan, die zijn er al voor je erover had kunnen beslissen. Ik las deze week het boek Bonita Avenue van Peter Buwalda in een ruk uit. De scene in de besneeuwde achtertuin van de villa, met de schuur met houtbewerkingmachines, het hakblok met de botte bijl waar hij normaal het haardhout klein hakt. 

Als u het gelezen heeft hoef ik niet meer te zeggen. Wat een boek. Hoe extreem het verhaal ook lijkt te zijn, het is eng realistisch.

Bijna het tegenovergestelde is de boerderij van de familie van Soof. De kerstvakantiefamilie film van 2013. Soof wordt een groentetaart met pompoensoep vrouw genoemd en Dan Karaty krijg de hele zaal aan haar hoofdgerecht als hij hardop zeg hoe overheerlijk de vis wel niet is. Ze kiest natuurlijk niet voor Dan, de lover, maar voor haar niet perfecte huisman Fedja van Huet die haar hart opnieuw veroverd met een ontroerend slecht dansje. 

Het roze glazuur springt van de film af, onrealistisch, maar heerlijk vermaak en hardop lachen. Als huisman Fedja met zijn puberdochter en tweeling zonen aan de keukentafel zitten met een bord met een hele vis voor zich op tafel. Vraag het ene jongetje: ‘Zitten er nog graadjes in?’ Fedja grininkt en zegt ja ik denk het wel. En voor anderhalf uur is je leven even dat als van Soof, heerlijk simpel en overzichtelijk.

Eindelijk bezoek ik dan het Rijksmuseum. De tuin is leeg zonder Henry Moore. Onder de fietsdoorgang ligt nu een marmeren-tunnel. Het doet me erg on-Hollands aan. Ik neem de kortste route naar de tijdelijke expositie Ons dagelijks brood. In een witte galerij hangen de foto’s steriel naast elkaar. Henk Wildschut heeft de realiteit achter ons dagelijks eten gefotografeerd. Een mooie bijlage van NRCspecial is als achtergrond informatie mee te nemen.

Onder de foto’s staan korte titels. Woorden die ik ken en snap, maar met de beelden soms lastig te verenigen lijken te zijn. Sorteren, kraamkamer, wachtkamer, quarantaine, halffabricaat, en bij de foto met de titel Seksen kijk ik naar twee schattige kuikentjes die zich lijken te verschuilen achter twee benen met grote witte schoenen.

seksen

wachtkamer 

             

quarantaine

Dat de wereldbevolking is verdubbeld van 3.5 naar 7 miljard mensen in nog geen 45jaar betekent

automatisch dat ook de voedselindustrie intensief en grootschalig heeft moeten worden. Henk Wildschut merkte op in zijn jaar fotograferen dat de moderne grootschalige productie technieken niet per definitie leiden tot een verslechtering van dierenwelzijn. De oplossing van problemen met milieu, gezondheid wen welzijn zit in innovatie, niet in nostalgie.Terwijl ik naar de foto’s kijk realiseer ik me dat ik geen realistisch beeld heb van ons dagelijkse voedsel. 

Mijn tomaat komt niet uit een Italiaanse moestuin en mijn biefstuk heeft niet in een groene wijde lopen grazen. Tegenwoordig worden ons etenswaar gefokt, gekweekt en verbouwd in laboratoria. Dit geeft een onnatuurlijk gevoel en daardoor direct een afkeer. Toch werd er dit jaar de eerste hamburger gekweekt. Dit is de toekomst. Ik krijg het beeld van de vallende geëlektrocuteerde koe niet van mijn netvlies en weet dat we zullen open moeten staan voor innovatie. We zijn simpelweg met teveel mensen.

gekweekte hamburger
De Kweekburger

Mijn maag is er van slag van.

Afgelopen woensdag is de actie van 3Fm met het Rode Kruis weer van start gegaan. Het beroemde glazenhuis staat dit jaar in Leeuwarden. De drie dj-s zullen zes dagen lang platen draaien en enkel groente en fruitsappen drinken om zo veel mogelijk geld op te halen voor het goede doel. Diarree. Het doel is het bestrijden van diarree. Steun deze actie!

Ik boer.

Op kerstavond verlaten zij het huis op weg naar de kerstdagen. Eet smakelijk.  

-Lotte van Geijn