LOTTE’S BLIKVANGER #65

Boekrugstof
L.v.G.
2013

LOTTE’S BLIKVANGER #65

Week 36

September 2013

Dit is de vijfenzestigste column van Lotte’s blikvanger.

Een wekelijkse beschouwing over een (kunst)werk dat mijn blik ving.

NEOMATERIALISM

Tweeëntwintig september is het precies een jaar geleden dat het Stedelijk Museum in Amsterdam heropende. Ann Goldstein, de directeur, heeft haar ontslag ingediend en zal aan het einde van dit jaar vertrekken, een jaar eerder dan verwacht. Het is nu speculeren over haar opvolger. Het is lastig te zeggen wie er in aanmerking komt.

Voor de nieuwe ingang, die bijna nieuw af is, hebben zich een groep skateboarders verzameld samen met een jongen op een longboard en een andere op een BMX-fietsje. 

Het is half zes en ik glip nog even snel naar binnen. De sluitingstijden zouden wel opgerekt mogen worden, misschien kan het Stedelijk een voorbeeld nemen aan het Centre Pompidou in Parijs: tot  22.00u geopend.

In dit snelle half uurtje beperk ik mij tot een klein zaaltje waar de  De Best Verzorgde Boeken 2012 worden tentoongesteld. De installatie is ontworpen door EventArchitectuur Amsterdam. 

Houten stellages met een soort tafels die in vlakken zijn verdeeld en belegd met boekrugstof met uitsparingen per boek in het juiste formaat. De prijs wordt al sinds 1932 uitgereikt, maar dit jaar mochten voor het eerst ook e-books meedingen. Ze kwamen niet door de voorrondes. Ik pak een boek op en blader het door. De verscheidenheid is groot. Van een kinderboek tot het nieuwe boek van Camiel van Winkel During the Exhibition the Gallery Will Be Closed - Contemporary Art and the Paradoxes of Conceptualism  en een publicatie van het kunstwerk CensorshipDaily Netherlands - Iran door Jan van der Burg. (zie ook Blikvanger #22).

De Best Verzorgde Boeken 2012
Stedelijk Museum Amsterdam
L.v.G
2013

 'Een gelezen boek staat open.' Zo stelde je me gerust toen ik terug kwam in je atelier nadat ik de kaft van het boek met liefde en mijn warme handen had geprobeerd  weer plat te krijgen. Een geleend boek geeft  een vreemde vorm van intimiteit. De gelezen letters zijn al eerder gezien. Dit boek heb ik nog niet gelezen.

Ik sta voor het kopieerapparaat en voel me bekeken als een vreemde vogel. Wie kopieert er in hemelsnaam een heel boek? Bladzijde voor bladzijde komen de pagina’s tevoorschijn. Ik bundel ze per hoofdstuk met een nietje in de linker boven hoek. Na anderhalf uur met een tussen pauze haal ik opgelucht adem en fiets met het boek en zijn kopie de frisse middag in. Deze vogel lijkt dan misschien wat vreemd, ze heeft nu wel de tekst op papier.

Het is niet zo gek dat het e-book de laatste nominaties niet gehaald heeft. De kwaliteit van het papier, de kleuren van de afbeeldingen, de paringsdans van tekst en afbeelding, de rug van het boek, de geur van de inkt, ze zijn (nog) onvervangbaar door het digitale scherm. Ik pak een ander boek op en sla het open. Het is een dik boek, de kaf valt naar links en ik verwacht het te stoppen, maar hij valt plat los van de dikte van de rest van het boek, als wanneer je verwacht dat er geen tree meer komt en je de laatste twee traptreden opeens in een neemt. De installatie is zo ingericht dat de boeken ook boven mij rechtopstaand te zien zijn in plexiglazen kastjes. De achterkant en voorkant zijn zo goed zichtbaar, maar ook de rug en de voorkant krijgen de volle aandacht.

Wellicht had ik het boek ook online kunnen vinden, of in ieder geval had ik als ik iets langer had gewacht het vast wel online kunnen bestellen en naar me toe laten sturen. Ik besloot van niet en zo werd het boek het object die een sociale interactie teweeg bracht en brengt.

Er is 1 boek in de tentoonstelling dat niet aanraakbaar is. Alle andere boeken liggen vrij om opgepakt te worden, te bekijken en te belezen, maar dit boek niet. Het ligt in een verzonken ruimte in de installatie met een glasplaatje eroverheen. Het trekt de aandacht door zijn onbereikbaarheid. Het is zwart boekje met een bandje waarmee het dicht te binden is. Op het etiket staat: the tiny tim - the early years of tim enthoven 1996- 2003 een quote ligt leesbaar. (zie afbeelding)

the tiny tim
detail
As an exhibition that tells us something about our yearning fot authentic stories;
2013

De kopieën heb ik in een gelige map gedaan. Het verdient niet de schoonheidsprijs. Toch is hij nu al dierbaar voor me. Het bevat een persoonlijk verhaal; hoe ik het boek probeerde te bereiken. Hoe ik te laat was na de lezing en ik dacht dat het een grapje was dat ze als warme broodjes over de toonbank gingen. Hoe ze me door verwezen naar twee boekhandels waar ze  nooit van het boek hadden gehoord. Hoe ik een bestelling plaatste en een e-mail met tijdelijk niet leverbaar kreeg. Hoe ik hier in de boekwinkel van het Stedelijk Museum het meisje met haar ogen langs de ruggen zag gaan, de titel niet vindend. Hoe je me uiteindelijk het boek overhandigde in je grote studio.

Ik pak het boek van Camiel van Winkel nogmaals op. Ik geloof niet dat de nominatie voor de best verzorgde boek iets zegt over de daadwerkelijke inhoud van het boek. Ik heb het nog niet eens gelezen, maar de titel heeft al intense aantrekkingskracht op me. Sommige boeken liggen aan een metalen koortje. Ze behoede je om het boek meteen in je tas te stoppen. Dit boek niet.

boek
 During the Exhibition The Gallery Will Be Closed 
Camiel van Winkel 
in de tentoonstelling De best verzorgde boeken 2012 Stedelijk Museum Amsterdam 
2013

 De kleine lettertjes vermelden me dat de meeste boeken verkrijgbaar zijn in de museumwinkel. Er klinkt een soort gong. Het museum gaat sluiten, het is kwart voor zes.

Als ik in de museumboekwinkel sta besef ik me dat in de ruimte hier vlak naast de boeken de status hebben gekregen van een kunstwerk. Maar toch net niet helemaal, de boeken mochten namelijk wel worden opgepakt, aangeraakt, gestreeld, belezen, bekeken, bevoeld en bevuild worden. Niet onaanraakbaar zoals de status van een kunstwerk.
 Ik zie Camiel van Winkel liggen. Ik pak hem op, op de achterkant zit een stickertje: 25,--.

boek
 During the Exhibition The Gallery Will Be Closed 
Camiel van Winkel 
in de Museumwinkel van het Stedelijk Museum Amsterdam 
2013

We kunnen hem makkelijk bezitten, meenemen en zelf hebben. De hiërarchie van het object en het kunstwerk is verdwenen. Daarmee is ook de authenticiteit ervan verdwenen. Of toch niet?

Mijn gekopieerde exemplaar is geen bezit, en heeft geen waarde. Enkel door het persoonlijke verhaal dat er voor mij aan vast zit zorgt ervoor dat hij voor mij van onmeetbare waarde is geworden.

Ik lees de kopie van jouw boek en hoop dat we er nog eens een boom over kunnen opzetten.

-Lotte van Geijn